Z imieniem Piotra Wielkiego związanych jest sporo wydarzeń na dużą skalę w zupełnie polarnych obszarach rządów państwowych, dlatego też jego inicjatywy w spektrum kulturowym nie wywołują zdziwienia, a raczej coś w rodzaju alarmującego oczekiwania, ponieważ ta osoba nigdy nie był drobiazg, co oznacza, że oczekiwana kompozycja będzie również wyróżniać się pewną wielkością. Taką kompozycją stała się Wielka Kaskada, znajdująca się w Peterhofie, uznanym zespole pałacowo-krajobrazowym zdobiącym brzegi Zatoki Fińskiej.
Wielka Kaskada to apogeum, kulminacja sztuki epoki baroku, wieńcząca całą epokę Piotrową, rysująca pod nią śmiałą linię. To jeden z najtrudniejszych kompleksów fontannowych na całym świecie, które mieszczą się w ramach tego stylu. Pojawienie się Wielkiej Kaskady datuje się na chwalebny XVIII wiek, kiedy triumf Rosji, w tym na morzu, okazał się niemal absolutny. To uczucie euforii, upojone przez Rosję po zwycięstwie nad wrogiem z północy, spowodowało napływ Wielkiej Kaskady.
Historia stworzenia
Oficjalną budowę Wielkiej Kaskady rozpoczęto w 1715 roku z inicjatywy Piotra I, a w jej budowę, a także w projekt całego zespołu pałacowo-parkowego Peterhof zaangażowani byli zarówno mistrzowie krajowi, jak i zagraniczni, jednak Jean- Baptiste Leblond był nadal uważany za głównego architekta, który sugerował użycie muszli ostryg w okładzinach kaskad, co dodaje kompozycji żywości i nieco bajecznych nut. Większość oryginalnych rzeźb, które praktycznie nie zachowały się do dziś, została również wykonana według jego szkiców.
Materiał, z którego postanowiono wytopić całą „populację” Wielkiej Kaskady, został wybrany bez powodzenia, a społeczeństwo było bardzo efemeryczne i wyrafinowane. Ale ołów, pod koniec tego samego stulecia, uznał zwycięstwo czasu nad sobą i zaistniała pilna potrzeba odrestaurowania lub wykonania nowych posągów, tym razem z brązu, jak z bardziej stabilnego materiału. Właśnie w tym celu Akademia Sztuki przedstawiła sądowi tak uznanych mistrzów swojego rzemiosła - I. Martosa, M. Kozłowskiego, F. Gordeeva, ale ich werdykt okazał się bardzo rozczarowujący: posągów nie można już uratować , a ich zbyt różne wysokości zaburzają równowagę kompozycji.
Ostateczna wymiana posągów miała miejsce na początku XIX wieku, ale nie z brązu, ale z pięknym złoceniem i przepychem. Niestety, ten blask znalazł swój zachód słońca, gdy niebo nad Peterhofem pokryły się brzydkie wrzody od wybuchów wrogich samolotów. Część rzeźbiarskich kompozycji wywieziono na tyły, część oszpecono bombardowaniami, inne barbarzyńsko wywieziono do Niemiec. Prace restauracyjne, oficjalnie rozpoczęte wraz z końcem II wojny światowej, trwają do dziś.
Rzeźby
Większość rzeźbiarskich kompozycji zdobiących ogrody i ukrywających się wśród potężnych strumieni fontann ma charakter bardziej metaforyczny, ale tak czy inaczej skojarzeniowe rzędy kończą się morską dominacją Imperium Rosyjskiego lub cofają się do lat zwycięstwa nad Szwedami.
Ideologicznym centrum Wielkiej Kaskady jest Samson, którego potężne ciało jest napięte do granic możliwości i dosłownie rozrywa obnażoną paszczę gigantycznego lwa. Ich złote postacie giną wśród wrzących prądów. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z pierwotnym planem na miejscu Samsona miał stanąć kolejny powalony wojownik – Herkules, a w miejsce nieszczęsnego króla zwierząt – przerażająca hydra. Ich postacie, wciśnięte w śmiertelną bitwę, zakończoną zwycięstwem Herkulesa, według wizji Piotra Wielkiego, miały symbolizować jego zwycięstwo w bitwie pod Połtawą, która stała się punktem zwrotnym wojny północnej. Ale fontanna została zainstalowana po jego śmierci. Pomysł pozostał ten sam, ale w nieco innej oprawie. Teraz nadszedł czas, aby zbiegł się z dniem St. Sampson, który tak dobrze zbiegł się z datą samej bitwy.
Samson nie jest jedynym fragmentem greckiej mitologii, który można zauważyć. Tutaj Faun, Perseusz, Jowisz i wojownicze Amazonki, i to właśnie Persja jest tradycyjnie kojarzona z wizerunkiem samego Wielkiego Reformatora. Kolejna legenda zmieniła się prawie niepostrzeżenie i teraz sławny wojownik trzyma w rękach zupełnie prawdziwy miecz, ale głowa pokonanego Gorgona przypomina raczej zarysy tego samego pokonanego Karola XII.
Piękne kobiece wizerunki - nieuchwytne i pełne wdzięku - przepełnione są młodością i żywą energią. Wśród wszystkich bogiń - ziemskich i niebiańskich - Pandora zajmuje szczególne miejsce. Tylko prawdziwy mistrz, doświadczony w sztuce portretu psychologicznego, Fiodor Shubin, mógł przekazać całą dramatyczną złożoność jej wieloaspektowego obrazu. Pandora i jej święte naczynie - bogowie hojnie ją obdarzyli: Afrodyta dzieliła się z nią pięknem, Hermes uczył prawdziwego oszustwa, a Atena nagrodziła ją ubraniami. W zamian za te hojne dary Pandora zstąpiła na okaleczoną ziemię i wypuściła ją śmiało ze swojego pudełka.
Zalecamy zapoznanie się z innymi ciekawymi i wyjątkowymi zabytkami Petersburga.
Godziny otwarcia i ceny
Wielką Kaskadę Peterhof można oglądać od 10:30 do 18:00, ale kasy biletowe zamykają pracę godzinę wcześniej. To samo dotyczy możliwości wejścia na teren zespołu pałacowo-parkowego – tylko do godziny 17:00. Pełny koszt biletu wstępu to 600 rubli, ci sami goście należący do uprzywilejowanej kategorii płacą tylko połowę ceny.
