Adres: Rosja, obwód pskowski, Psków, ul. Swierdłowa, 1
Pierwsza wzmianka: 1399 rok
Świątynie: ikona Matki Bożej Pskowsko-Pokrowskiej
Współrzędne: 57 ° 48'19,2 "N 28 ° 20'02.6" E
Miejsce dziedzictwa kulturowego Federacji Rosyjskiej
Zawartość:
Niewielki starożytny kościół, który często nazywany jest wstawiennictwem na rogu lub wstawiennictwem na Prolomie, stoi w pobliżu wysokiej wieży Pokrowskaja, w południowo-zachodniej części miasta Okolny. Jego architektura jest unikalna dla Rosji - pod jednym dachem połączono dwie oddzielne cerkwie. Mają wspólną ścianę środkową i wyglądają zupełnie podobnie. Kompleks świątynny został zbudowany w XVI wieku na pamiątkę obrońców miasta podczas krwawego, wielomiesięcznego oblężenia Pskowa podczas wojny inflanckiej.
Widok kościoła od strony rzeki Velikaya
Historia Kościoła w XV-XVII wieku
Kilka wieków temu klasztor Pokrowskaja znajdował się w pobliżu południowo-zachodniego narożnika miasta Okolny. Pod koniec XIV wieku wybudowano w nim katedrę kościoła wstawienniczego, od której rozpoczęła się historia podwójnego kościoła w Prolomie.
Na początku XVI wieku obok klasztoru, na obwarowaniach miejskich pojawiła się nowa wieża, a od nazwy klasztoru zaczęto go nazywać Pokrowskaja. Budynki klasztorne i mały kościół Pokrovsky znajdowały się niedaleko muru twierdzy między wieżami Pokrowskaja i Svinuzka (lub Świnia). Przed wybuchem wojny inflanckiej nikt nie podejrzewał, że to właśnie tutaj potężna armia Stefana Batorego szturmuje miasto, a odcinek muru w pobliżu klasztoru odegra decydującą rolę w obronie Pskowa.
W 1581 r. wódz wojsk inflanckich ambitny Stefan Batory wyruszył na wyprawę przeciw Pskowi. Miał nadzieję, że zdobycie rosyjskiego miasta przygranicznego otworzy jego wojskom drogę do Nowogrodu, a po nim - do Moskwy. Rosyjski władca Jan IV Groźny podejrzewał podstępny plan Inflant i zawczasu skoncentrował duże siły zbrojne w Pskowie.
Pod koniec sierpnia 1581 roku do południowych granic miasta zbliżyła się stutysięczna armia inflancka. O liczebności oddziałów Batorego świadczy fakt, że nadchodzącym oddziałom udało się wypełnić przygotowane dla obozu miejsce dopiero po 14 godzinach. Liwonom sprzeciwiło się 20 tys. mieszkańców Pskowa. Aby pozbawić wroga materiałów budowlanych i poprawić widok okolicy, mieszkańcy Pskowa poszli na skrajny krok i całkowicie spalili miasteczka poza murami miasta.
Widok kościoła od strony płn-zach
Polacy postanowili szturmować twierdzę w pobliżu Wieży Pokrowskiej i rozpoczęli prace przygotowawcze - kopanie rowów i budowę fortyfikacji. Wojewoda Andriej Iwanowicz Chworostinin był odpowiedzialny za obronę tego odcinka miasta Okolny. Kazał wybudować kolejną drewnianą w pobliżu kamiennego muru.
Kilka dni później, po strzeleniu w mur, Liwończycy rozpoczęli szturm. W dokonanym wyłomie weszli do rosyjskich fortyfikacji i zdobyli wieżę Svinuz. Jednak obrońcy miasta nie poddali się. Pskowianie zdołali ostrzelać wieżę i wysadzić ją wraz z osiadłymi tam wrogami. Atak na Liwów nie powiódł się, a ich główne siły wycofały się.
Do początku listopada armia Batorego kilkakrotnie podejmowała próby zdobycia murów miejskich, ale za każdym razem kończyły się one niepowodzeniem. Wtedy wojska postanowiły oblegać miasto i utworzyły wokół niego pierścień blokady. Ale przeciwności losu nie złamały pskowitów. Przez pięć i pół miesiąca Inflanci podjęli 31 prób szturmu na Psków, ale nic nie osiągnęli i ostatecznie zostali zmuszeni do odwrotu.
Kiedy w mieście przywrócono spokojne życie, wdzięczni mieszkańcy dobudowali do cerkwi wstawiennictwa drugi kościół - Rozhdestvensky. Oba kościoły tworzyły jeden kompleks świątynny, a wejście do niego zdobiła dzwonnica wykonana w najlepszych tradycjach architektury pskowskiej. Przez długi czas w kościele przechowywano synodię z nazwiskami wszystkich poległych w obronie Pskowa w latach 1581-1582.
Widok kościoła od strony płn-wsch
Sanktuarium starożytnego kościoła była również ikoną Psków-Peczora, czczoną jako cudowną. Autor tego obrazu pozostał nieznany, ponieważ średniowieczni ikonografowie nie mieli jeszcze tradycji podpisywania swoich dzieł. A fabuła ikony została zainspirowana starą legendą. Przed decydującym atakiem na wojska inflanckie starszy klasztoru wstawiennictwa, Dorotheos, miał sen, w którym objawiła mu się Matka Boża. Zwróciła uwagę Doroteuszowi, że armia Stefana Batorego zada główny cios w pobliżu Wieży Pokrowskiej. Opowieść starszej o cudownej wizji została zapisana bezpośrednio na ikonie, a ona sama została umieszczona w pięknej srebrnej ramie.
Historia Kościoła w XVIII-XX wieku
W 1764 r. podczas reformy kościelnej przeprowadzonej dekretem carycy Katarzyny II klasztor wstawienniczy został zniesiony. Kościół wstawiennictwa Narodzenia Pańskiego pozostał bez parafii i dlatego został przydzielony do kościoła Nikity Gusiatnika.
W połowie XIX wieku postanowiono zrekonstruować starożytną świątynię. Powiększono przedsionki obu kościołów, a zniszczoną drewnianą dzwonnicę rozebrano. Zamiast tego nad wejściem zbudowano dwusłupową murowaną dzwonnicę, na której umieszczono 5 dzwonów. Z zachowanych dokumentów z tamtych czasów wiadomo, że kościół miał jedną kopułę i dwa trony. Północna poświęcona została na cześć Opieki Matki Boskiej, a południowa na cześć Bożego Narodzenia.
Na przełomie XIX i XX wieku świątynię otoczono nowym ogrodzeniem, a budynek kościoła i dzwonnicę pokryto nowym metalem. W 1912 r. archeolodzy z Pskowa dokonali niesamowitego odkrycia. Znaleźli podziemne przejście, które łączyło wieżę Pokrowska, kościół i słynny Prolom w murach twierdzy miasta Okolny.
Widok kościoła od strony ul. Kalinin
Wraz z nadejściem władzy radzieckiej starożytna świątynia została zamknięta. Podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej niemieccy najeźdźcy wynieśli z kraju starą ikonę Pskow-Peczora i przez długi czas uważano ją za zagubioną. Ikonę odkryto zupełnie przypadkowo w 1970 roku, podczas wystawy ikonografii rosyjskiej, która odbyła się w Monachium. Okazało się, że znajduje się w prywatnej kolekcji. W 2000 roku ikona została wykupiona i wróciła do Rosji. Dziś można go oglądać w katedrze Trójcy Świętej, aw kościele wstawienniczym na Prolomie znajduje się umiejętnie wykonana kopia tego obrazu.
W 1960 roku starożytna świątynia otrzymała status zabytku historycznego i architektonicznego. A w 1966 roku nakręcono tutaj osobne sceny z historycznego filmu Andrieja Tarkowskiego „Andrei Rublev”.
Starożytny kościół został zwrócony wierzącym w 1993 roku. Jednak przez długi czas nabożeństwa odprawiano tam rzadko, tylko 2-3 razy w roku. Wraz z przybyciem nowego opata w połowie 2000 roku sytuacja uległa zmianie. Teraz nabożeństwa w starożytnej świątyni odbywają się 2-3 razy w tygodniu, zgodnie z harmonogramem.
Cechy architektoniczne świątyni
Niewielki, pełen wdzięku kościółek został zbudowany z płyt wapiennych i wraz z narteksem mierzy 17 m na 15 m. Świątynia jest niezwykła w architekturze i składa się z dwóch kościołów połączonych w jeden budynek – ich czwórki mają wspólną ścianę. Każdy z kościołów posiada jedną apsydę ołtarzową oraz przedsionek z osobnym wejściem.
Zachowały się pisemne dowody, że najpierw pojawił się kościół wstawienniczy, a po 1581 roku dobudowano do niego od południa cerkiew Narodzenia Pańskiego. Istnieje jednak inna wersja, według której obie świątynie zostały wzniesione w tym samym czasie. Opinię tę potwierdza fakt, że czwórki mają wspólną ścianę środkową. Oba ganki mają również pojedynczą ścianę.
Krzyż północny
Zewnętrzny wystrój kościoła wstawienniczego z Prolomu jest bardzo skromny. Jedynie na kopułach i apsydach można dostrzec typowy dla architektury pskowskiej ornament, składający się z wyrazistych krawężników i biegaczy.
Ostatnia poważna renowacja starożytnego kościoła miała miejsce w latach 1961-1964 przez architekta V.P. Smirnow. Aby przywrócić kościół do jego pierwotnego wyglądu, eksperci najpierw przestudiowali starożytne ikony z wizerunkami świątyni i jej opisem. Następnie budynek uwolniono od dzwonnicy, a zamiast niej na zachodniej ścianie wzniesiono trójfilarową dzwonnicę pskowską. Konserwatorzy pokryli obie kopuły schludnym drewnianym lemieszem i odnowili wnętrze.
Stan obecny i reżim wizyt
W naszych czasach działa Kościół Wstawiennictwa i Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Jej podwoje otwarte są dla wiernych i turystów codziennie od 10.00 do 17.00, a także podczas nabożeństw. Usługi rozpoczynają się o 8.30 i 17.00. Wewnątrz znajduje się sklepik kościelny, w którym oprócz świec i ikon sprzedają drobne pamiątki. Zimą świątynia jest ogrzewana piecem opalanym drewnem, dlatego w chłodne dni jest tu bardzo przytulnie.
Święta patronackie w cerkwi obchodzone są 14 października – dzień wstawiennictwa Bogurodzicy, a także 21 września – w dniu decydującej bitwy wojsk rosyjskich z armią Stefana Batorego.
Masywne kamienne krzyże stojące przed kościołem przypominają o słynnym szturmie miasta w pobliżu klasztoru Pokrovsk. Ponadto w zachodniej części Placu Zwycięstwa, niedaleko kościoła wstawiennictwa i Narodzenia NMP z Prolomia, jest poświęcony pomnik 300. rocznicy bohaterskiej obrony Pskowa.
Krzyż południowy w miejscu ukazania się Matki Boskiej kowalowi Dorofejowi i miejsce pochówku obrońców Pskowa zmarłych w 1581 r.
Jak się tam dostać
Starożytna świątynia znajduje się w historycznym centrum Pskowa, na prawym brzegu Wielkiej Wielkiej, na północ od mostu nazwanego 50. rocznicą października (ul. Swierdłowa, 1). Z Kremla Pskowskiego łatwo tu spacerować wzdłuż nabrzeża rzeki Velikaja.
Od dworca kolejowego (stacja „Pskov-Pasażer”) do świątyni około 2 km. Musisz iść ulicami Jana Fabriciusa, Kuznetskaya, Kalinin i Sverdlov. Osoby, które chcą przyjechać autobusami lub taksówkami o stałej trasie, powinny wysiąść na przystanku Ploshchad Pobedy, od którego kościół oddalony jest o około 0,5 km.
Kierowcy z południowych przedmieść Pskowa muszą skręcić z autostrady Leningradskoje w ulicę Sowietskaja Armii, przejechać nią do centrum miasta na Plac Bohaterów-Spadochroniarzy, a stąd ulicami Swierdłowa i Kalinin dojechać do kościoła. Najbliższy parking znajduje się na ulicy. Swierdłow.
