Adres: Rosja, obwód Jarosławia, Peresław Zaleski, ul. Sadowaja, 5
Rozpoczęcie budowy: 1584 rok
Zakończenie budowy: 1585 rok
Współrzędne: 56 ° 44'07.8 "N 38 ° 51'06.0" E
Zawartość:
Kościół ku czci św. Piotra Metropolity jest jednym z najpiękniejszych w dawnym Peresławiu Zaleskim. Krytycy sztuki przypisują to ostatnim zabytkom starożytnej rosyjskiej architektury, które zakończyły okres „klasyczny”. Został zbudowany ku pamięci człowieka, który starał się pogodzić podzielone księstwa rosyjskie i wzmocnić jedno państwo rosyjskie.
Życie Piotra Metropolity
Metropolita Piotr jest czczony przez wszystkich wyznawców prawosławia. Urodził się w drugiej połowie XIII wieku na Wołyniu, a w wieku 12 lat złożył śluby zakonne. Piotr przeszedł długą drogę służby kościelnej i pod koniec XIII wieku został opatem.
Jurij Lwowicz, ówczesny wielki książę galicko-wołyński, wysłał go w celu konsekracji do prawosławnej stolicy religijnej Konstantynopola. A w 1308 roku patriarcha Kościoła Atanazy uczynił Piotra metropolitą kijowskim i całej Rusi. Wracając z Konstantynopola, nowy zwierzchnik rosyjskiego Kościoła mieszkał przez około rok w Kijowie, a następnie przeniósł się do Włodzimierza.
Był to czas zajadłej wojny między wielkimi książętami Moskwy i Tweru. Piotr aktywnie wspierał moskiewskiego księcia Jurija. W tym celu biskup Andrei z Tweru oskarżył metropolitę przed patriarchą. Został oskarżony o symonię, czyli sprzedaż urzędów kościelnych. Na proces Piotra w 1311 r. zwołano przedstawiciela katedry peresławskiej. Na nim, dzięki żarliwemu wstawiennictwu książąt moskiewskich, metropolita został uniewinniony.
W historii Rosji ten hierarcha kościelny zasłynął energiczną działalnością i troską o pojednanie zwaśnionych książąt udzielnych. Piotr niestrudzenie podróżował do miast i miasteczek i przemawiał w nich kazaniami, wzywając, aby nie dopuszczać do bezsensownych krwawych waśni między sąsiednimi księstwami, które tylko osłabiają rosyjską ziemię. W ten sposób przyczynił się do centralizacji i wzmocnienia państwa moskiewskiego.
W 1325 roku na zaproszenie księcia moskiewskiego Iwana Daniłowicza (Kality) Piotr przeniósł się z Włodzimierza do Moskwy. Na początku sierpnia następnego roku 1326 metropolita brał udział w budowie katedry Wniebowzięcia NMP na Kremlu moskiewskim. A 21 grudnia tego samego roku Piotr zmarł i został pochowany w kamiennej krypcie w ołtarzu założonej przez siebie katedry.
Za jego życia wielu rosyjskich książąt czciło Piotra jako świętego. Na jego cześć zbudowano kaplice kościelne. Taka kaplica znajduje się w katedrze św. Bazylego Błogosławionego na Placu Czerwonym w Moskwie. W 1339 r. Kościół prawosławny kanonizował Piotra na świętego.
Historia kościoła ku czci św. Piotra Metropolity
Pierwszym dokumentem wspominającym o drewnianym kościele zbudowanym na cześć metropolity Piotra jest list z 1420 roku. Stał na starym „dwór królewskim”. Tak nazywało się miejsce, w którym mieszkali wielcy książęta. Tutaj Piotr przebywał, gdy był w Peresławiu. I to tutaj, w komnatach książęcych, odbył się jego słynny proces w 1311 roku.
Po całkowitym zniszczeniu drewnianego kościoła postanowiono zastąpić go kamiennym. Historycy uważają, że taką decyzję podjął sam car Iwan Groźny. Czcił Piotra jako swojego duchowego patrona i przeznaczył niezbędne pieniądze na budowę nowego kościoła. Niektórzy historycy są skłonni wierzyć, że car chciał odpokutować za grzech zabicia swojego syna carewicza Iwana. Na korzyść wersji o udziale Iwana Groźnego w budowie cerkwi przemawia fakt, że postanowiono umieścić ją na dworze „suwerennym” (lub książęcym).
Świątynia została zbudowana z cegły z wiązaniami dębowymi. Budynek został podzielony na dwie kondygnacje poziomym pasem. To rozwiązanie architektoniczne było bardzo kosztowne pod względem kosztów ekonomicznych. Konsekracja nowego kościoła miała miejsce 27 września 1584 (lub 1585).
Piwnice świątyni były wykorzystywane do przechowywania amunicji i prochu garnizonu wojskowego Peresławia oraz jako więzienie dla „suwerennych” przestępców, którzy popadli w niełaskę. Później w tych piwnicach umieściła swój skarbiec Peresławska Kancelaria Wojewódzka.
Do 1781 r. kościół utrzymywał się z budżetu państwa. Pod sam koniec XVIII wieku dolna kondygnacja kościoła, piwnica, została oczyszczona i zaadaptowana na nowy ciepły kościół, który został poświęcony ku czci Archanioła Michała. A na górnej, zimnej podłodze stał tron ku czci św. Piotra Metropolity Kijowskiego i Wszechrusi. W XIX wieku parafia tej świątyni liczyła około 300 osób.
Pierwsze prace konserwatorskie i restauratorskie w kościele miały miejsce w latach 1888-1893. Prowadził je doświadczony konserwator i rosyjski architekt Władimir Wasiljewicz Susłow (1857-1921), znany badacz zabytków architektury rosyjskiej.
Kościół działał do 1940 roku. Potem zamknęli go i zaczęli wykorzystywać jako magazyn.
W 1957 roku ubiegłego wieku zakrojone na szeroką skalę prace Jarosławskiego warsztatu naukowego konserwatorskiego przywróciły pierwotny kształt okien i stary dach tej świątyni. Konserwatorzy wzmocnili mur, wycięli tynki nałożone w XIX w., odsłonęli stare łuki. A w latach 70. odrestaurowano świątynię.
W 1991 roku świątynia została przekazana wierzącym. Znajdują się w nim dwa ikonostasy, fragmenty malowideł ściennych i antyczne posadzki wykonane z cokołu z cienkich wypalanych cegieł, a także stare drzwi prowadzące do świątyni na piętrze.
Kościół jest teraz zamknięty. Na zewnątrz i wewnątrz jest raczej zrujnowany i wymaga nowych prac konserwatorskich na dużą skalę.
Architektura świątyni
Peresławski Kościół Piotra Metropolity jest niezwykły w swojej architekturze. Nie posiada wystających apsyd typowych dla cerkwi rosyjskich. A pod względem tego kościoła jest regularnym, równoramiennym krzyżem. Namiot świątyni jest fasetowany i eksponowany w kilku rzędach z łukami w postaci kokoszników. Szczyt kościoła wieńczy żelazna łuskowata głowa w kształcie pociętej cebuli.
Początkowo główna bryła namiotu była otoczona z trzech stron dwupiętrowym gulbishche. Ale w XVII wieku powstała ta otwarta galeria. Obok kościoła znajdowała się drewniana dzwonnica. Z czasem popadł w ruinę, a w 1821 roku na jego miejscu wybudowano dzwonnicę, zwieńczoną iglicą wznoszącą się ku niebu.
Zachowane do dziś wnętrze kościoła pochodzi z XIX wieku. Wcześniejszy wystrój, polichromie i naczynia kościelne niestety nie zachowały się.
Tryb wizyty
Do katedry można wejść tylko podczas nabożeństw w dni świąt świątynnych i patronalnych: 7 lutego (niedziela) lub najbliższa do tego dnia niedziela, a także 24 sierpnia, 5 października i 21 grudnia.
Jak się tam dostać
Kościół metropolitalny Piotra znajduje się pod adresem: Peresław Zaleski, ul. Sadovaya, 5. Stoi 250 m na południowy wschód od Katedry Przemienienia Pańskiego, w samym centrum miasta. Z dworca autobusowego można dojechać autobusem lub taksówką lub dojść pieszo (ok. 3 km).
