Adres: Rosja, region Niżny Nowogród, Niżny Nowogród, ul. Gorkiego, 177A
Rozpoczęcie budowy: 1899 rok
Zakończenie budowy: 1903 rok
Architekt: A.M. Kochetov
Kapliczki: cudowna ikona Męczennika Paraskewy Piatnicy, ikona Najmiłosierniejszego Zbawiciela, ikona Matki Bożej „Znak”, krzyż z Jerozolimy, cząstki relikwii mnicha Serafina z Sarowa, mnicha Sergiusza z Radoneża mnich Aleksiej i Herman z Zosimova, mnich Aleksiej i Herman z Zosimova, mnich Aleksiej i Herman z Zosimova, mnich Aleksiej z Włodzimierza, św.
Współrzędne: 56° 19'08,5 "N 44 ° 01'28,5" E
Zawartość:
Tradycja budowania kościołów i kaplic na cześć pamiętnych wydarzeń związanych z osobami królewskimi istnieje w naszym kraju od dawna. Świątynia Niżnego Nowogrodu pojawiła się piętnaście lat po katastrofie kolejowej z 1888 roku, która szczęśliwym zbiegiem okoliczności ominęła rodzinę królewską. Kościół ten został zbudowany w mieście na pamiątkę cara-rozjemcy Aleksandra III. A dziś Kościół Zbawiciela jest jednym z nielicznych zabytków miasta związanych z dynastią Romanowów.
Widok kościoła z ulicy Maksyma Gorkiego
Historia Kościoła
Powodem pojawienia się świątyni było cudowne ocalenie członków rodziny królewskiej, które miało miejsce w 1888 roku podczas katastrofy cesarskiego pociągu. Do wypadku kolejowego doszło 17 października, kiedy Aleksander III i jego krewni wracali z Krymu do Petersburga. Po drodze, z prędkością około 68 km/h, zjechało 10 wagonów pociągu, a tylko 5 wagonów pozostało nietkniętych. W sumie w straszliwej katastrofie zginęło 21 osób, a wiele zostało rannych.
Samochód, którym podróżowała cesarska rodzina, został doszczętnie zniszczony, ale sam król, jego krewni i towarzyszący im nie ucierpieli. Wielu w Rosji uważało to za cud i Bożą opatrzność. Dlatego w pobliżu miejsca wypadku - w pobliżu stacji Borki niedaleko Charkowa, a także w różnych innych częściach kraju, zaczęli budować świątynie z wdzięczności za zbawienie władcy.
Wiadomo, że Aleksander III posiadał kopię ikony Zbawiciela Nie Uczynionej Ręką, wykonaną ze starożytnego cudownego wizerunku znajdującego się w Wołogdzie. Dlatego z inicjatywy Dumy Niżnego Nowogrodu postanowiono zbudować w mieście kościół pod wezwaniem Miłosiernego Zbawiciela.
Aby ta świątynia się pojawiła, potrzebne były fundusze. A do zbierania datków w mieście utworzono komisję budowlaną. Zgodnie z tradycją głównymi sponsorami nowego kościoła byli bogaci kupcy i przemysłowcy - piekarz i finansista Nikołaj Aleksandrowicz Bugrow; Nikolay Emelyanovich Bashkirov, właściciel młynów, wind i parowców w Niżnym Nowogrodzie; a także kupcy i dobroczyńcy Aristarkh Andriejewicz Blinow, Aleksiej Maksimowicz Gubin i Wasilij Aleksiejewicz Sobolew.
Widok na dzwonnicę kościelną i główne wejście do świątyni
W 1897 r., po zebraniu większości funduszy, komisja budowlana zorganizowała konkurs projektowy, w którym uczestniczyli członkowie Cesarskiego Towarzystwa Architektów Sankt Petersburga. Spośród 18 prezentowanych prac najbardziej podobał się mieszkańcom Niżnego Nowogrodu projekt słynnego architekta i akademika Aleksandra Mścisławowicza Koczetowa. Miał duże doświadczenie i oprócz Niżnego Nowogrodu budował budynki w Kostromie, Mineralnych Wodach i Sewastopolu. Na przełomie XIX i XX wieku modne było budowanie nowych kościołów w stylu pseudorosyjskim, wykorzystując techniki architektoniczne architektury przedpetrynowej. Dlatego jako wzór przyszłego kościoła Kochetov wybrał cerkiew Trójcy Życiodajnej w moskiewskiej posiadłości Szeremietiewów - Ostankino, zbudowaną w latach 70-80 XVIII wieku.
Cerkiew w Niżnym Nowogrodzie powstała w 1899 r., wybierając miejsce jej budowy niedaleko więzienia miejskiego - u zbiegu ulic Ostrożnej i Spaskiej. Na przełomie XIX i XX wieku było to nowo osiedlone przedmieście Niżnego Nowogrodu, gdzie nie było wówczas własnego kościoła parafialnego.
Budowanie cerkwi w Rosji zawsze było uroczyste i wyglądało jak wielkie święta. Pierwsze kamienie pod fundament przyszłej cerkwi Zbawiciela położyli biskup Włodzimierz z Niżnego Nowogrodu i Arzamas, gubernator i naczelnik miasta Niżnego Nowogrodu, członkowie komisji budowlanej, która zbierała pieniądze na kościół, a także członkowie Dumę miejską.
Budowa trwała do jesieni 1903 roku i odbywała się pod nadzorem technicznym akademika architektury Władimira Pietrowicza Zeidlera. Ostatecznie podniesiono wszystkie dzwony na dzwonnicę kościelną, na kopułach zamontowano złocone krzyże, a świątynię poświęcono.
Widok cerkwi od strony ulicy Bielińskiego
Okazał się dość przestronny i pomieścił 1700 parafian. W inwentarzu majątku świątyni, sporządzonym przed rewolucją 1917 r., zauważa się, że w kościele Zbawiciela było 8 dzwonów, a największy z nich ważył ponad 2,5 tony. 7 dzwonów do tego kościoła odlali jarosławscy rzemieślnicy, a jeden dzwon podarował nieznany mieszkaniec Niżnego Nowogrodu.
W 1912 r. Kościół został namalowany przez mistrzów pod kierunkiem artysty i fotografa z Niżnego Nowogrodu Andrieja Osipowicza Karelina. Wykonali freski ścienne, biorąc za wzór prace słynnych rosyjskich malarzy w Soborze Chrystusa Zbawiciela i Soborze Włodzimierza w Kijowie. A malowidło ozdobne zostało wykonane w stylu neobizantyjskim, z wykorzystaniem szkiców A.M.
Po dojściu władzy radzieckiej Kościół Spasski działał jeszcze przez pewien czas. Na początku lat dwudziestych mieściła się tu nawet stolica biskupia, której kierował wówczas metropolita Sergiusz (Starogorodski). Potem nasiliły się nastroje antyreligijne w państwie, a w 1930 r. usiłowano zamknąć kościół. Władze miasta podjęły tę decyzję po zbiorowym apelu mieszkańców z prośbą o wstrzymanie prac świątyni. Natomiast członkom rady parafialnej i rektorowi kościoła ks. Nikołajowi (Bogolubowowi) udało się zakwestionować tę uchwałę władz miasta z kierownictwem Wszechzwiązkowego Centralnego Komitetu Wykonawczego w Moskwie.
To prawda, że władze Niżnego Nowogrodu „odbiły” część piwnicy kościoła Zbawiciela i zaczęły ją wykorzystywać na magazyn miejskiego społeczeństwa Czerwonego Krzyża. Tam, w piwnicy, mieszkali członkowie rodzin duchownych kościelnych – proboszcz, jego żona i ich dzieci. Jednak w listopadzie 1937 r. świątynia została zamknięta, a trzech jej księży aresztowano.
Widok na północno-wschodnią fasadę kościoła
W kolejnych latach władze Niżnego Nowogrodu opracowały plan przebudowy pomieszczeń kościelnych na potrzeby miasta. Początkowo chcieli zburzyć kopuły i namiot na dzwonnicy. Jednak ze względu na szereg zbiegów okoliczności tak się nie stało, a jedynie przebudowane zostały wnętrza świątyni, które zaadaptowano na archiwum. Stało się to przed Wielką Wojną Ojczyźnianą. W czasie wojny na dzwonnicy znajdował się jeden z punktów obrony przeciwlotniczej miasta, zainstalowano tu też działo przeciwlotnicze. Starzy ludzie pamiętają, że podczas bombardowania w bezpośrednim sąsiedztwie świątyni doszło do wybuchów, ale on sam nigdy nie został ranny.
W 1947 roku, gdy postawa państwa w Kościele stała się bardziej lojalna, grupa mieszkańców ówczesnego rejonu Żdanowskiego poprosiła o otwarcie świątyni. Ale miejski komitet wykonawczy miasta Niżny Nowogród odmówił ich przyjęcia i do połowy lat sześćdziesiątych archiwa były przechowywane w kościele.
Wierzący otrzymali możliwość powrotu do świątyni w 1991 roku. Kościół Zbawiciela został ponownie konsekrowany i odprawiono tu pierwsze nabożeństwo. W ostatnich latach miały tu miejsce zakrojone na szeroką skalę prace konserwatorskie.
Architektura świątyni i jej wystrój wnętrz
Kościół Zbawiciela, dzięki udziałowi kilku utalentowanych architektów w jego projektowaniu i budowie, okazał się bardzo harmonijny i piękny. Pozostaje udanym przykładem stylizacji w tradycjach moskiewskiej architektury świątynnej XVIII wieku.
Kościół z czerwonej cegły ma pięć rozdziałów i wielopoziomową dzwonnicę z czterospadowym dachem. Jest bogato zdobiony wzdłuż elewacji wysokiej jakości cegłą figurowaną w stylu rosyjskiego ornamentu. Poszczególne elementy dekoracyjne imitujące biały wapień wykonane są z tynku. Wewnątrz kościoła zainstalowano nowy rzeźbiony ikonostas, a główny ołtarz świątyni został w pełni wyposażony.
Kopuły kościelne
Obecny stan kościoła i reżim wizyt
Kościół prawosławny jest aktywny i otwarty dla wszystkich. Nabożeństwa odbywają się tutaj codziennie. W kościele poświęcono trzy kaplice, a święta patronalne obchodzone są 22 maja, 29 sierpnia, 18 października i 19 grudnia.
Szczególnie czczonymi sanktuariami świątynnymi są cudowna ikona piątku św. Paraskewy, a także ikony Matki Bożej Znaku i Miłosiernego Zbawiciela. Ponadto w kościele tym znajduje się prawosławny krzyż przywieziony z Jerozolimy oraz cząstki relikwii chrześcijańskich świętych.
Od 1997 r. w Kościele Spaskim działa szkółka niedzielna dla dzieci parafian, a w ramach programów „Liturgia” i „Czytania ewangeliczne” otwarto prawosławną salę wykładową dla dorosłych parafian.
Jak się tam dostać
Kościół Zbawiciela jest często nazywany świątynią na Połtawce. Znajduje się w dzielnicy Niżny Nowogród miasta, pod adresem 177A na ulicy Gorkiego (na rogu Gorkiego i Trudowej). Można tu dojechać tramwajami, autobusami i minibusami (przystanki Poltavskaya Ulitsa, Ulitsa Belinskogo i TD Chocolate). Lub chodzić od stacji metra Gorkovskaya (1,9 km).
