W południowej ścianie starożytnej twierdzy znajduje się frontowe wejście na terytorium kazańskiego Kremla. Elegancka biała wieża stoi w pobliżu najstarszego placu w mieście. Zatrzymują się tu wszystkie autobusy turystyczne, a nowożeńcy chętnie robią zdjęcia. Smukła sylwetka czteropiętrowego budynku zdobi wiele kazańskich albumów fotograficznych i przewodników turystycznych.
Historia wieży
W 1552 roku, po zdobyciu miasta przez wojska rosyjskie, car Jan IV Groźny zbadał starą bułgarską twierdzę i polecił wybudować nowe fortyfikacje - większe i lepsze od zniszczonych. Władca wybrał trzy miejsca i w ciągu jednego dnia pojawiły się na nich drewniane kościoły. Według zachowanej legendy cerkiew ku czci Wizerunku Zbawiciela Niedokonanego Rękami została wzniesiona w miejscu, gdzie car rosyjski wystawił swój sztandar bojowy.
Ogólny widok wieży Spasskaya Kremla Kazańskiego
Kiedy nastał pokój, kamienna budowa kazańskiego Kremla przebiegała powoli. Jan IV Groźny był bardzo niezadowolony z opóźnień. Aby to przyspieszyć, wysłał do Kazania słynnych pskowskich architektów - Postnika Jakowlewa, zwanego „Barmą” i Iwana Shiryaeva. Wraz z nimi do miasta przybyło 200 budowniczych - "lomtsy" i "wallmen".
Pskowscy mistrzowie przesunęli granice fortyfikacji o 100 m od starej bułgarskiej twierdzy, dzięki czemu Kościół Zbawiciela znajdował się w budynku. W XVI wieku nowa wieża z białego wapienia miała dwa poziomy. Zwieńczony był drewnianym czterospadowym dachem z wieżą strażniczą, a po bokach znajdowały się galerie – „strelnicy”.
Początkowo przejście przez wieżę miało kształt litery T. Następnie położono jeden łuk i został on wygięty. Było to konieczne, aby utrudnić wrogowi przedostanie się do twierdzy. Przejście w kształcie litery L nie pozwalało atakującym na natychmiastowe rozmieszczenie tarana. Wrogowie okazali się być bokiem do obrońców Kremla i mogli strzelać z łuków do żołnierzy nieosłoniętych tarczami. W nocy przejście na Kreml zamykały masywne dębowe wrota, obok których opuszczano żelazną kratę – „gersę”.
Gdybyśmy trafili na Kreml Kazański w XVI wieku, to po ciemnych podziemiach Bramy Spaskiej znaleźlibyśmy się na dziedzińcu carskim. Miejsce, w którym mieszkał wojewoda kazański, znajdowało się w południowo-wschodnim narożniku twierdzy. W XIX wieku został przebudowany na wartownię wojskowego garnizonu Kazania.
Plac przed wieżą nazywano także „Spasską”. Rozległe terytorium oddzielone było od reszty Kazania głęboką fosą, a dostać się tu można było tylko drewnianym mostem. Od końca XVIII wieku osadę i kazański Kreml zaczęto łączyć solidnym mostem z białego kamienia.
Plac Spasski odegrał szczególną rolę w życiu mieszczan. Ogłaszano tam ważne dekrety królewskie, dokonywano publicznych egzekucji i uroczystych ceremonii. Tutaj znajdowało się centrum handlowe Kazań. Wzdłuż placu stały stragany i kramy, do których przywożono towary z całej Rosji. Pod koniec XIX wieku kamienny most rozebrano, a fosę kremlowską zasypano ziemią.
Niemal od samego początku na Wieży Spaskiej wisiał duży dzwon alarmowy. Jeśli wartownik zauważył pożar, powiadomił o tym mieszkańców Kazania, a oni pospieszyli z pomocą ofiarom pożaru.
W połowie XIX wieku przeprawiono przejście w baszcie, później jednak zmieniono decyzję. Na wschód od budynku w murach twierdzy przecięto duży łukowaty korytarz. Wejście to stało się głównym wejściem na terytorium kazańskiego Kremla.
Losy świątyni bramnej
Podczas pożarów kilkakrotnie spłonął kościół Zbawiciela Niewykonanego rękami. W 1815 roku, po kolejnej katastrofie, świątynia została opuszczona na dwie dekady. W 1836 r. odwiedził Kazań Mikołaj I. Cesarz zwrócił uwagę na wieżę Spaską i rozpadającą się świątynię i nakazał przenieść ją spod jurysdykcji diecezji kazańskiej do departamentu wojskowego. Tak więc stary kościół stał się świątynią wojskową garnizonu kazańskiego.
Aby oficerowie i niżsi rangą mogli się modlić, zrekonstruowano budynek świątyni. Usunięto małe przejście między kościołem a wieżą Spaską i oba budynki znalazły się obok siebie. Naczynia kościelne doszczętnie spłonęły podczas pożaru, więc zostały wymienione na nowe. Na szczęście stara ikona Zbawiciela Nieuczyniona Rękami nie została uszkodzona przez pożar, dlatego została przeniesiona na południową ścianę wieży.
Na początku ubiegłego wieku architekt diecezjalny F.N.Malinovsky opracował projekt, zgodnie z którym na placu wzniesiono kaplicę z czterospadowym dachem Chrystusa Zbawiciela. Uczniowie kazańskich szkół i kolegiów wierzyli, że modlitwa w kaplicy przynosi szczęście na egzaminach. Przed szkolnymi procesami, przed wejściem do małego kościoła ustawiła się kolejka tych, którzy chcieli zapalić świeczkę i pozyskać niebiańskie wsparcie.
Widok na wieżę Spasską z terenu Kremla Kazańskiego
Potem zmieniła się władza w kraju, kaplica została zniszczona, a czczona przez wierzących ikona została przeniesiona do Kościoła Jarosławskich Cudotwórców. Następnie pozłacany dwugłowy orzeł został usunięty z wieży.
Dziś do wieży przylega od wewnątrz stary kościół Zbawiciela Nie Własnoręcznie Uczyniony, który jest w trakcie renowacji. Na jego północnej elewacji zachował się wystrój z XVI wieku – łuki głowni i typowe pskowskie łopatki. Okna świątyni wychodzą na główną ulicę kazańskiego Kremla.
Wieża Spasskaya Kremla Kazańskiego w nocnym oświetleniu
Cechy architektoniczne
Stara Wieża Spaska jest jednym z dobrze zachowanych zabytków architektury obronnej XVI-XVII wieku. Ma cztery kondygnacje i wznosi się 46,6 m nad ziemią - do wysokości 16-piętrowego budynku. Masywna podstawa o wymiarach 25 m na 25 mi grubości 2,25-2,5 m została zbudowana z białego kamienia. Pod wapienną powłoką nadal widoczne są duże ociosane bloki. Zachowane metalowe kołki, na których wisiały dębowe wrota, a także wyżłobienia na opadający żelazny ruszt.
W XVII wieku wieżę uzupełniono dwoma ośmiościennymi ceglanymi kondygnacjami. Pełen wdzięku wystrój - pogłoski, gulbi, ramy okienne i rozporek parapetu wskazują, że nad górną częścią wieży pracowali moskiewscy rzemieślnicy.
Na jego miejscu wisi najstarszy kazański dzwon - na otwartej galerii czwartego poziomu wieży. Został odlany ponad 400 lat temu. Na samym szczycie kopuły biodrowej widoczna jest duża złota gwiazda.
Zegar
Pierwsze kuranty pojawiły się na wieży po przebudowie w XVIII wieku. Masywny mechanizm brzęczący ważył 3 tony i miał niezwykłą konstrukcję. Wskazówki zegara stały nieruchomo, a tarcza obracała się wokół własnej osi. W latach 80. XVIII wieku na wieży zainstalowano lżejszy zegarek z tradycyjną tarczą.
Dziś budynek zdobią nowoczesne zegary elektroniczno-mechaniczne o klasycznym designie. Trzy mechanizmy zegarka ważą po 20 kg każdy. Wskazówki z szarą obwódką wykonane są z lekkiego aluminium. Wskazówka godzinowa ma długość 1,68 m, a wskazówka minutowa 2,2 m. Wcześniej zegarmistrz zajmował się debugowaniem dzwonków, ale w dobie wysokich technologii tę pracę z łatwością wykonuje komputer.
Kuranty wieży Spasskaya kazańskiego Kremla
Kiedy kuranty Kremla rozpoczynają bitwę, włącza się program świetlno-muzyczny „Malinowy Dzwonek”. Równolegle z dźwiękami powoli zapalają się i gasną czerwone reflektory, które malują białe ściany wieży na jasny, szkarłatny kolor. Oryginalna iluminacja jest bardzo piękna w dzień, ale jeszcze bardziej efektowna w nocy.
Przydatne informacje dla odwiedzających
Na białych ścianach Baszty Spaskiej regularnie odbywają się popularne pokazy świetlne. Na placu, w pobliżu wieży, znajdują się budynki urzędu burmistrza i miejskiej Dumy Kazania. Przechodzi tu również teren dawnego klasztoru Jana Chrzciciela.
Muzeum Narodowe znajduje się w dawnym Gostiny Dvor, przy ulicy Kremla 2. Zawiera ponad 800 tysięcy eksponatów opowiadających o historii i przyrodzie Tatarstanu. Turyści mogą zobaczyć najbogatsze zbiory artefaktów archeologicznych, broni, numizmatyki, przedmiotów artystycznych, rzadkich książek, wypchanych zwierząt i ptaków.
W dawnych czasach na czwartym poziomie wieży Spasskaya nad zegarem znajdował się taras widokowy, z którego roztaczał się doskonały widok na Kreml kazański, wysokie minarety meczetu Kul-Sharif, kompleks rozrywkowy Pyramid, Centralny Otwarto stadion i dolinę Wołgi. Teraz przejście na górę jest zamknięte z powodu remontu. Nieliczni turyści mogą podziwiać panoramę z trzeciego poziomu wieży, która znajduje się na wysokości 14 m.
Jak się tam dostać
Wysoka wieża stoi w historycznym centrum miasta, na północ od Placu 1 Maja. Aby dostać się do wejścia na Kreml, turyści jeżdżą do stacji metra Kremlevskaya, wychodzą na ulicę przez północny hol i mijają pomnik Musa Jalil pieszo do wieży Spasskaya.
Ocena atrakcji:
